Δημοσιεύθηκε στις 8 Φεβρουαρίου 2021 η έγκριση του Εθνικού Σχεδίου Δράσης για τις Πράσινες Δημόσιες Συμβάσεις (ΦΕΚ 466/Β/8-2-2021), μέσω της οποίας εισάγονται οι Πράσινες Δημόσιες Συμβάσεις (ΠΔΣ) στην Ελλάδα. Οι ΠΔΣ ορίζονται από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή ως η διαδικασία με την οποία οι δημόσιες αρχές επιδιώκουν να συνάψουν συμβάσεις για αγαθά, υπηρεσίες και έργα με μικρότερες περιβαλλοντικές επιπτώσεις καθ᾽ όλη τη διάρκεια του κύκλου ζωής τους, σε σύγκριση με αγαθά, υπηρεσίες και έργα που επιτελούν την ίδια πρωταρχική λειτουργία τα οποία θα αποτελούσαν το αντικείμενο της σύμβασης υπό άλλες συνθήκες.
Οι αναθέτουσες αρχές και οι αναθέτοντες φορείς είναι οι μεγαλύτεροι αγοραστές αγαθών, υπηρεσιών και έργων, και ως εκ τούτου οι δημόσιες συμβάσεις αποτελούν ισχυρό εργαλείο εφαρμογής περιβαλλοντικών, κοινωνικών και οικονομικών πολιτικών. Χρησιμοποιώντας την αγοραστική τους δύναμη για να προμηθευτούν αγαθά, υπηρεσίες και έργα με μειωμένες περιβαλλοντικές επιπτώσεις, μπορεί να συμβάλουν σε τοπικό, περιφερειακό και εθνικό επίπεδο στην επίτευξη εθνικών και διεθνών στόχων βιωσιμότητας και περιβαλλοντικής πολιτικής.
Οι ΠΔΣ είναι άμεσα συνδεδεμένες με τις αρχές της Κυκλικής Οικονομίας. Σύμφωνα με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, οι αναφερόμενες ως Κυκλικές Δημόσιες Συμβάσεις μπορούν να οριστούν «οι διαδικασίες με τις οποίες οι δημόσιες αρχές προμηθεύονται αγαθά ή αναθέτουν έργα και υπηρεσίες που επιδιώκουν να συνεισφέρουν σε κλειστούς κύκλους ενέργειας και υλικών εντός των αλυσίδων εφοδιασμού, ενώ παράλληλα ελαχιστοποιούνται ή/και αποφεύγονται οι αρνητικές περιβαλλοντικές συνέπειες και η δημιουργία αποβλήτων καθ’ ολόκληρο τον κύκλο ζωής τους». Μπορούν να διαδραματίσουν βασικό ρόλο στην κυκλική οικονομία και για τον λόγο αυτό η Επιτροπή ενθαρρύνει τον ρόλο αυτό μέσω δράσεών της στις ΠΔΣ, δίνοντας ιδιαίτερη έμφαση σε συναφείς πτυχές, όπως η ανθεκτικότητα και η δυνατότητα επισκευής, και δίνοντας το παράδειγμα στις δικές της προμήθειες.
Ειδικότερα, η σταδιακή εφαρμογή περιβαλλοντικών κριτηρίων στις δημόσιες συμβάσεις αναμένεται να συμβάλλει στα εξής:
- Στη μείωση του ενεργειακού και οικολογικού αποτυπώματος, συμβάλλοντας στην αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής και τη μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου
- Στη μείωση των αρνητικών επιπτώσεων στο περιβάλλον
- Στη συμβολή στην αειφορική και αποδοτικότερη χρήση των φυσικών πόρων και της ενέργειας
- Στην προώθηση της καινοτομίας και της ανταγωνιστικότητας
- Στην εξοικονόμηση δημοσίων πόρων, λαμβάνοντας υπόψη το κόστος του κύκλου ζωής
- Στην τόνωση της ζήτησης των δευτερογενών υλικών, ενισχύοντας την εγχώρια επιχειρηματικότητα, τις περιβαλλοντικές τεχνολογίες, τις υπηρεσίες επισκευής και επαναχρησιμοποίησης, καθώς και το κυκλικό πρότυπο παραγωγής και κατανάλωσης αντί του γραμμικού
- Στην ενίσχυση της κοινωνικής ευαισθητοποίησης για τα θέματα της προστασίας του περιβάλλοντος, στην αναπαραγωγή και επέκταση του μοντέλου προμηθειών και στον ιδιωτικό τομέα.
Για το Εθνικό Σχέδιο Δράσης επιλέχθηκαν 15 κατηγορίες προϊόντων/υπηρεσιών/δημοσίων έργων, οκτώ από τις οποίες είναι δεσμευτικής εφαρμογής.
Συγκεκριμένα, επιλέχθηκαν οι εξής κατηγορίες με δεσμευτική εφαρμογή:
- Χαρτί φωτοαντιγραφής και γραφής
- Ηλεκτρονικοί υπολογιστές και οθόνες
- Εξοπλισμός απεικόνισης
- Εσωτερικός φωτισμός – λαμπτήρες LED
- Κλιματιστικά μηχανήματα
- Λιπαντικά (αναγεννημένα και βιοαποικοδομήσιμα)
- Μεταφορικά μέσα, δηλαδή οχήματα και υπηρεσίες μεταφοράς
- Οδοφωτισμός και σηματοδότες κυκλοφορίας
Επιπλέον, επιλέχθηκαν σε προαιρετικό επίπεδο οι ακόλουθες κατηγορίες μη δεσμευτικής εφαρμογής:
- Έπιπλα
- Προϊόντα κλωστοϋφαντουργίας
- Προϊόντα και υπηρεσίες συντήρησης εξωτερικών δημόσιων χώρων
- Υποδομές διαχείρισης λυμάτων
- Ηλεκτρικός και ηλεκτρονικός εξοπλισμός στον τομέα της υγειονομικής περίθαλψης
- Σχεδιασμός οδοποιίας, κατασκευή και συντήρηση
- Σχεδιασμός κτηρίων γραφείων, κατασκευή και διαχείριση
Ακολουθούν, σε μορφή πίνακα, οι ποσοτικοί στόχοι για την τριετία 2021 έως και 2023 για τις κατηγορίες δημοσίων συμβάσεων δεσμευτικής και μη δεσμευτικής εφαρμογής, καθώς και οι υπεύθυνοι φορείς για την υλοποίησή τους. Οι στόχοι αυτοί αναφέρονται στο σύνολο των δημοσίων συμβάσεων που θα προκηρύσσονται κατ’ έτος ανά κατηγορία και ανά φορέα υλοποίησης.
| Εθνικοί Στόχοι/έτος | |||
| Κατηγορίες αγαθών και υπηρεσιών δεσμευτικής εφαρμογής | Έναρξη από 1.1.21 Υπεύθυνοι φορείς υλοποίησης: Κεντρικές κυβερνητικές αρχές |
Έναρξη από 1.1.22 Υπεύθυνοι φορείς υλοποίησης: Μη κεντρικές αναθέτουσες αρχές |
Έναρξη από 1.1.23 Υπεύθυνοι φορείς υλοποίησης: Αναθέτοντες φορείς |
| Χαρτί φωτοαντιγραφής και γραφής
1α) Χαρτί από ανακτημένες ίνες |
1α) 20% 1β) 80% |
1α) 30% 1β) 70% |
1α) 40% 1β) 60% |
| Ηλεκτρονικοί υπολογιστές και οθόνες 2α) Ηλεκτρονικοί υπολογιστές 2β) Οθόνες |
2α) 50% 2β) 50% |
2α) 50% 2β) 50% |
2α) 50% 2β) 50% |
| Εξοπλισμός απεικόνισης (εκτυπωτές, σαρωτές, πολυμηχανήματα φωτοαντιγραφής, εκτύπωσης και σάρωσης) | 50% | 50% | 50% |
| Εσωτερικός φωτισμός – Λαμπτήρες LED | 50% | 50% | 50% |
| Κλιματιστικά μηχανήματα | 50% | 50% | 50% |
| Λιπαντικά : 1α) Αναγεννημένα 1β) Βιοαποικοδομήσιμα |
1α) 20% 1β) 50% |
1α) 20% 1β) 50% |
1α) 20% 1β) 50% |
| Μεταφορικά μέσα (οχήματα και υπηρεσίες μεταφοράς) | Σύμφωνα με τα προβλεπόμενα με την Οδηγία (ΕΕ) 2019/1161, όπως αυτή θα ενσωματωθεί στο εθνικό δίκαιο | Σύμφωνα με τα προβλεπόμενα με την Οδηγία (ΕΕ) 2019/1161, όπως αυτή θα ενσωματωθεί στο εθνικό δίκαιο | Σύμφωνα με τα προβλεπόμενα με την Οδηγία (ΕΕ) 2019/1161, όπως αυτή θα ενσωματωθεί στο εθνικό δίκαιο |
| Οδοφωτισμός και σηματοδότες κυκλοφορίας (αφορά οδούς αρμοδιότητας Δήμων και Περιφερειών) | ————– | 50% | ————– |
| Εθνικοί Στόχοι/έτος | |||
| Κατηγορίες αγαθών και υπηρεσιών μη δεσμευτικής εφαρμογής | Έναρξη από 1.1.21 Υπεύθυνοι φορείς υλοποίησης: Κεντρικές κυβερνητικές αρχές | Έναρξη από 1.1.22 Υπεύθυνοι φορείς υλοποίησης: Μη κεντρικές αναθέτουσες αρχές |
Έναρξη από 1.1.23 Υπεύθυνοι φορείς υλοποίησης: Αναθέτοντες φορείς |
| Έπιπλα | 50% | 50% | 50% |
| Προϊόντα κλωστοϋφαντουργίας | 50% | 50% | 50% |
| Προϊόντα & υπηρεσίες συντήρησης εξωτερικών δημοσίων χώρων (Καθαρισμός, κηπουρική) | 50% | 50% | 50% |
| Υποδομές διαχείρισης λυμάτων | ————– | 20% | 20% |
| Ηλεκτρικός και ηλεκτρονικός εξοπλισμός χρησιμοποιούμενος στον τομέα της υγειονομικής περίθαλψης (Υγειονομικός ΗΗΕ) | 50% | 50% | 50% |
| Σχεδιασμός οδοποιίας, κατασκευή και συντήρηση | 15% | 25% | 40% |
| Σχεδιασμός κτιρίων γραφείων, κατασκευή και διαχείριση | 15% | 25% | 40% |
Προσεχώς, θα δημιουργηθεί η ιστοσελίδα των ΠΔΣ, η οποία θα προσφέρει επικαιροποιημένες πληροφορίες στις αναθέτουσες αρχές, στις επιχειρήσεις, σε θεσμικούς φορείς, σε κοινωνικούς φορείς και γενικότερα σε κάθε ενδιαφερόμενο, σχετικά με δράσεις για τις ΠΔΣ, την πρόοδο υλοποίησης των επιμέρους δράσεων και τα αποτελέσματα υλοποίησης του Εθνικού Σχεδίου Δράσης. Η ιστοσελίδα αυτή θα αποτελεί επίσης ένα χώρο αλληλεπίδρασης των ενδιαφερόμενων μερών για συζήτηση και ανταλλαγή απόψεων με τη μορφή forum. Παράλληλα, θα υπάρχει η δυνατότητα διεπαφών με υπάρχουσες ιστοσελίδες και Portal του ΥΠΕΝ, συμπεριλαμβανομένης αυτής του έργου μας LIFE-IP CEI-Greece – «Εφαρμογή της Κυκλικής Οικονομίας στην Ελλάδα» https://circulargreece.gr και άλλων Φορέων και Υπουργείων για διευκόλυνση της πρόσβασης και διάχυσης της πληροφορίας.
Βρείτε στον σύνδεσμο του Εθνικού Τυπογραφείου το πλήρες ΦΕΚ 466/Β/8-2-2021 της Έγκρισης του Σχεδίου Δράσης για τις Πράσινες Δημόσιες Συμβάσεις.
